wykłady

AnitkA

Czy ktos ma jakieś prezentacje? Bo niestety od Kruka nic na stronie wsizu nie widze.

natal_ia

Wiadomo już cos na temat cz Pani Hejda przepisze nam oceny? I co z materiałami? Ba na str. Kruka nic nie ma Yellow_Light_Colorz_PDT_13

Sandra

Jak pewnie juz wiecie Hejda nie przepisuje ocen ;(

dziobusia

ma ktoś jakieś notatki lub cokolwiek??? poratujcie

MARIOLA

NICCCCCCCCC nikt nie ma he

dziobusia

to może wiecie chociaż z czego ma być to zaliczenie?

kasienka

„Zdrowie publiczne – medycyna społeczna: rozwój dyscyplin, definicje, zakresy pojęć, różnice.”

Zdrowie publiczne: to dyscyplina medyczna obejmująca szeroki obszar działań poza medycznych, mogących wpływać na zdrowie społeczeństwa.

1) Hipokrates (400 p.n.e. – 377 p.n.e.):
Napisał traktat: „O powietrzu, wodach i klimatach” w którym podkreślał znaczenie czynników środowiskowych na zdrowie ludzkie.
Nakazywał, by: „…lekarze brali pod uwagę zarówno pokarm, którym człowiek się odżywiał, wodę, którą pił, klimat, w którym żył, jak i wpływ wywierany na człowieka przez grecką wolność lub wschodni despotyzm”.

Dostrzegał znaczenie dla zdrowia:
- środowiska naturalnego
- środowiska społecznego

W Polsce:
Józef Polak (1857-1928)
-w 1885 r. założył czasopismo „Zdrowie Publiczne” ukazujące się do dziś.
-Wraz z Bolesławem Prusem był współzałożycielem Warszawskiego Towarzystwa Higienicznego (1898 r.), przekształconego następnie w Polskie Towarzystwo Higieniczne.

Kluczowym słowem jest tu „zdrowie”, a nie „medycyna”, a słowo „publiczne” podkreśla, że działania mające zapewnić i umocnić zdrowie ludzi oparte są o zorganizowany wysiłek społeczności, a nie o indywidualne starania i zabiegi.

WHO w 1973 r. poszerzyła znaczenie pojęcia zdrowia publicznego, które we wcześniejszych wersjach odnosiło się przede wszystkim do problemów higieny środowiska i walki z chorobami zakaźnymi.

W nowej rozszerzonej wersji obejmuje:
problemy dotyczące zdrowia populacji,
stan zdrowotny zbiorowości,
ogólne usługi zdrowotne,
administrację opieką zdrowotną

C.G. Sheps – w raporcie Komisji Fundacji Milbank (1975 r.), odnośnie kształcenia kadr dla potrzeb zdrowia publicznego, zdefiniował zdrowie publiczne, jako: „zorganizowany wysiłek społeczeństwa na rzecz ochrony, promowania i przywracania zdrowia ludziom”.

Zakres i zadania zdrowia publicznego:
-monitorowanie stanu zdrowia oraz określenie potrzeb zdrowotnych ludności,
-identyfikacja i zwalczanie czynników ryzyka zdrowotnego (w miejscu zamieszkania, pracy, nauki)
-zapobieganie rozprzestrzenianiu się chorób, zwłaszcza zakaźnych,
-zapobieganie wypadkom i urazom oraz zapewnienie kompleksowej pomocy ofiarom katastrof, kataklizmów i klęsk żywiołowych,
-zapewnienie nadzoru epidemiologicznego i kontroli zagrożeń środowiska,
-promowanie zdrowego stylu życia wszystkich obywateli a zwłaszcza dzieci i młodzieży,
-kształcenie i doskonalenie zawodowe lekarzy i innego personelu medycznego, zgodnie z wymogami współczesnej wiedzy medycznej,
-zapewnienie jednolitych kompleksowych regulacji prawnych systemu organizacji ochrony zdrowia, ekonomii zdrowia, zasad orzecznictwa lekarskiego,
-monitorowanie jakości świadczeń medycznych, ich dostępności, przestrzegania praw pacjenta oraz zasad bioetyki zawodowej,
-ocena sytuacji zdrowotnej kraju na tle porównań międzynarodowych, analiza wyzwań i zagrożeń wynikających z procesu globalizacji.

Medycyna społeczna:
To dział medycyny zajmujący się badaniem związku miedzy stanem zdrowia ludności a warunkami życia społeczeństwa; Obejmuje: higienę, walkę z chorobami społecznymi i organizację ochrony zdrowa.

Społeczeństwo – (wg Małej Encyklopedii Powszechnej PWN) to: „zbiorowość terytorialna złożona z wielu grup, klas, warstw społecznych, pozostających ze sobą w zależności kształtującej się w procesie historycznym”.

Zakres i zadania medycyny społecznej:
-badanie stanu zdrowia ludności i jego uwarunkowania
-analiza trendów sytuacji zdrowotnej i jej prognozowanie
-ocena efektywności poszczególnych działań na rzecz zdrowia

kasienka

wyznaczanie kierunków ochrony zdrowia, stosownie do aktualnych potrzeb zdrowotnych i społecznych oraz możliwości ich zaspokajania

Różnice pomiędzy zdrowiem publicznym (ZP) a medycyną społeczną (MS):
Aspekt badań:
ZP – populacyjny (społeczeństwo)
MS – także człowiek
Przedmiot badań:
ZP - stan zdrowia: społeczny, psychiczny i fizyczny, niezależnie od występowania chorób.
MS – stan zdrowia: fizyczny, psychiczny i społeczny (!), w powiązaniu z chorobami (!).
Pochodzenie:
Medycyna społeczna - bardziej rozwinęła się, i ma korzenie – w Europie.
Zdrowie publiczne – ukształtowało się jako dziedzina wiedzy i praktyki w USA.

Rudolf Virchow – jeden z pionierów medycyny społecznej ogłosił, że medycyna jest zarówno nauką biologiczną jak i społeczną. Twierdził, że: „postęp medycyny przyczynia się do przedłużenia życia, ale poprzez poprawę warunków socjalnych można osiągnąć ten rezultat szybciej i w większym stopniu”.

Problemy do rozwiązania w ramach pracy w grupach:
1) Identyfikacja i zwalczanie czynników ryzyka zdrowotnego (w miejscu zamieszkania, pracy, nauki),
2) Zapobieganie rozprzestrzenianiu się chorób, zwłaszcza zakaźnych,
3) Zapobieganie wypadkom i urazom oraz zapewnienie kompleksowej pomocy ofiarom katastrof, kataklizmów i klęsk żywiołowych,
4) Monitorowanie jakości świadczeń medycznych, ich dostępności, przestrzegania praw pacjenta oraz zasad bioetyki zawodowej,

Pojęcia: ochrona zdrowia - opieka zdrowotna.
Ochrona zdrowia (Mała Encyklopedia Medycyny PWN): to działalność na rzecz zdrowia obywateli ujęta w system odpowiadający ustrojowym założeniom państwa.
Ochrona zdrowia (Mała Encyklopedia Powszechna PWN): to zorganizowana działalność mająca na celu zapobieganie chorobom i ich leczenie.

W jej skład wchodzą:
-opieka zdrowotna
-działalność innych pionów mających wpływ na stan zdrowotny ludności (budownictwo, gospodarka żywnościowa, komunalna, wodna, sport, turystyka i inne).

Pod pojęciem ochrona zdrowia mieszczą się, poza opieką zdrowotną:
- edukacja, krzewienie kultury fizycznej
- ochrona środowiska
- bezpieczeństwo w miejscu zamieszkania, pracy, nauki oraz na drogach
- opieka społeczna
- i inne

Opieka zdrowotna (Mała Encyklopedia Medycyny PWN):to zorganizowane działanie określonego systemu świadczeń zdrowotnych opartych na instytucjach służby zdrowia.

System ochrony zdrowia –
-składa się z systemu opieki zdrowotnej a także obejmuje wiele elementów innych systemów, np. politycznego, ekonomicznego, społecznego, kulturowego czy edukacyjnego.
-Pojęcie ochrona zdrowia posiada więc szerszy zakres nisz opieka zdrowotna.

Problemy ochrony zdrowia ogniskują się w resorcie zdrowia (Ministerstwo Zdrowia) do którego zadań m.in. należą:
-wyznaczanie polityki zdrowotnej
-prowadzenie nadzoru nad: rozpoznawaniem zagrożeń zdrowia oraz działalnością zapobiegawczą i leczniczą

System ochrony zdrowia obejmuje działania na rzecz:
-ogółu ludności
-osób indywidualnych

Uwaga:
Prawo do ochrony zdrowia -jest podstawowym uprawnieniem obywatelskim, wynikającym z art.68 Konstytucji RP!

Potrzeby zdrowotne społeczeństwa:
Celem ochrony zdrowia jest zaspokajanie i realizacja potrzeb zdrowotnych społeczeństwa. Potrzeby zdrowotne danej zbiorowości rozpoznawane są przy użyciu metod epidemiologicznych a określane są jako - rzeczywiste potrzeby zdrowotne.

W teorii zdrowia publicznego funkcjonują także pojęcia:
-potrzeb wyrażonych – czyli oczekiwań członków danej zbiorowości skierowanych do zakładów opieki zdrowotnej lub fachowych pracowników medycznych
-potrzeb zrealizowanych – czyli zaspokojonych przez te instytucje

Rzeczywiste relacje pomiędzy:
faktycznie istniejącymi potrzebami (rzeczywistymi),
oczekiwaniami ze strony jednostek lub grup a
ich realizacją,
mogą się kształtować w bardzo zróżnicowany sposób.

Zjawiskiem charakterystycznym dla wszystkich systemów ochrony zdrowia (biednych i bogatych) jest niezadowolenie społeczeństwa z ich funkcjonowania.
Spowodowane jest to, poza zjawiskiem niewystarczających nakładów finansowych, głównie:
-niedostateczną organizacją zdrowia publicznego i medycyny zapobiegawczej, oraz
-niedostatecznym kształceniem dla zdrowia

Trzy kategorie czynników, wg Golberga, wpływających na rozwiązywanie problemów zdrowotnych społeczeństwa:
1. Wykorzystywanie wiedzy i analiz z zakresu rozmaitych nauk:
-demografii, epidemiologii, psychologii, etyki, socjologii, ekonomii, prawa, nauk o organizacji i zarządzani, ekologii i innych.
2. Działania różnorodnych podmiotów:
biorców świadczeń zdrowotnych,
administratorów i menedżerów opieki zdrowotnej,
personelu służby zdrowia i pomocy społecznej,
decydentów i polityków.
3. Logika działania i dostępne procedury, metody i techniki związane z organizacją i funkcjonowaniem systemu opieki zdrowotnej, w ramach określonego kontekstu:
-społeczno-kulturowego,
-politycznego i
-ekonomicznego.

„Pojęcie zdrowia – definicje, zdrowie jako dobro społeczne i indywidualne”.
Definicja negatywna:
-Zdrowie = brak choroby
-Zdrowie = stan przeciwny chorobie
-Choroba = stan upośledzenia i dyskomfortu

Problemy
-wczesne, bezobjawowe fazy choroby (np. wykryte przypadkowo)
-wyniki graniczne badań
-niewielkie odchylenia od stanu normalnego – np. niewielka wada wzroku, nieznaczna nerwica

Historia
Hipokrates – ojciec medycyny europejskiej:
Zdrowie – dobre samopoczucie, choroba – złe samopoczucie, zależą od równowagi między tym, co nas otacza, a nami.
Zewnętrzna równowaga między człowiekiem a środowiskiem pozwala na stworzenie równowagi wewnętrznej.

Uwagi
-dobre samopoczucie – subiektywizm
-równowaga między człowiekiem a środowiskiem – obiektywność (może być oceniona przez inne osoby)

Kartezjusz – twórca „mechanistycznego widzenia świata i człowieka”
-organizm człowieka to skomplikowana, precyzyjna maszyna biologiczna. Stan choroby – to konieczność naprawienia uszkodzonej części.
- Implikacje: szybki rozwój nauk ścisłych a w medycynie duży postęp techniczny, wykorzystywanie metod analitycznych w badaniach ciała człowieka
-biomedyczne pojęcie zdrowia

Definicje
1.Definicje biologiczno – funkcjonalne: WHO (1946 r.): „Zdrowie – to kompletny, fizyczny, psychiczny i społeczny dobrostan, a nie tylko brak choroby lub kalectwa”.

Istotę zdrowia wyrażają dwa b. ogólne pojęcia: dynamiczna równowaga i potencjał zdrowotny.
-dynamiczna równowaga dotyczy sfer: fizycznej, psychicznej i społecznej, zaburzenie równowagi jednej z nich będzie rzutować na pozostałe
- warunkiem utrzymania równowagi jest potencjał zdrowotny właściwy zarówno dla samego człowieka jak i jego środowiska
-wartość definicji WHO, z punktu widzenia wymogów metodologicznych, jest ograniczona w odniesieniu do pomiarów stanu zdrowia (jakie kryteria lub wskaźniki należałoby przyjąć do tego pomiaru?)
-definicja ta jest pewnego rodzaju postulatem, mówiącym jak powinien wyglądać stan zdrowia
-jest konstrukcją typu idealnego , która nie ma żadnego odpowiednika w rzeczywistości, a służy jedynie jako punkt odniesienia
-jest definicją pozytywną (definiuje zdrowie a nie chorobę) wskazującą na wieloaspektowość zjawiska zdrowia

Wnioski:
-Istnieje wielka złożoność pojęć :zdrowia” i „choroby”, jako zjawisk biologicznych ale i społecznych
- są duże trudności metodologiczne w ścisłym zdefiniowaniu tych pojęć
-definicja zdrowia powinna być budowana w taki sposób, aby spełniała cel, któremu ma służyć:
-dla wielu przedsięwzięć (np. programy walki z określoną chorobą) definicja negatywna wydaje się być bardziej odpowiednia
-dla programów z zakresu promocji zdrowia – definicje funkcjonalne są bardziej przydatne
-jeśli się chce zwrócić uwagę polityków na wielowymiarowość uwarunkowań zdrowotnych nic nie zastąpi definicji WHO

Zdrowie społeczeństwa (zbiorowości):
-można badać i oceniać tylko pośrednio, głównie przy wykorzystaniu metod epidemiologicznych.
Podstawowe znaczenie przy ocenie zdrowotności społeczeństwa mają mierniki:
-negatywne (np. chorobowość, zachorowalność, średnie trwanie życia itp.)
-pozytywne – uwzględniające jakość życia

-Od lat podejmowane są wysiłki celem wypracowania wskaźników kompleksowych, uwzględniających zarówno mierniki negatywne jak i pozytywne.
-Mierniki zdrowia są niezbędne do prowadzenia porównań pomiędzy populacjami, szacowania trendów dotyczących zdrowotności społeczeństwa a także w celach planistycznych.

Współczesne pojęcie systemu ochrony zdrowia jest konsekwencją globalnej koncepcji zdrowia, która została podana w 1974 r. przez M. Lalonda – kanadyjskiego ministra zdrowia.

Koncepcja Lalonda osadza się na czterech ogólnych płaszczyznach:
1)biologii człowieka (cechy wrodzone, dojrzewanie, starzenie się) 16%
2)środowisku człowieka (socjalne, fizyczne i psychiczne) 21%
3)stylach życia (wzór konsumpcji, zatrudnienie, czynniki ryzyka zdrowotnego i zawodowego, sposób reakcji itp.) 53%
4)systemie organizacji opieki zdrowotnej 10%

Wg amerykańskiego teoretyka G.E.A Devera, nakłady finansowe ponoszone przez państwo i zaangażowanie aktywności społecznej na każdą z wyżej podanych sfer nie są adekwatne do ich potencjalnego wpływu na rzeczywisty stan zdrowia populacji.

Dever stwierdził, że:
-system opieki zdrowotnej pochłania aż ok. 90% z całkowitych nakładów na ochronę zdrowia a ma tylko ok.10% wpływ na redukcję umieralności!
-nakłady na kształtowanie stylów życia i edukacja zdrowotna pochłaniają zaledwie ok. 1,5% nakładów a mają ok. 54% wpływ na obniżenie umieralności
-nakłady finansowe na ochronę środowiska naturalnego człowieka – 1,5%, posiadają ok. 20% potencjalny wpływ na redukcję umieralności
-wydatki na biologię człowieka wynoszą ok. 7%, a dają ok. 16% potencjalnego wpływu na obniżenie umieralności ludzi

Uniwersalna strategia WHO, programy Rady Europy i Wspólnoty Europejskiej a także narodowe programy zdrowia, przesuwają ciężar gatunkowy na działania kształtujące style życia oraz proekologiczne kosztem medycyny naprawczej. W coraz większym stopniu do tych działań angażowane są instytucje z poza systemu opieki zdrowotnej.

„Zadania promocji zdrowia, wychowania zdrowotnego, edukacji zdrowotnej i profilaktyki, w rozwiązywaniu problemów zdrowotnych”.
Definicja europejska: Promocja zdrowia jest procesem umożliwiającym każdemu człowiekowi zwiększenie oddziaływania na własne zdrowie, w sensie jego poprawy i utrzymania.
Definicja amerykańska: Promocja zdrowia jest połączeniem działań edukacyjnych oraz różnego rodzaju wsparcia: środowiskowego, społecznego, politycznego, ekonomicznego i prawnego, sprzyjających zdrowiu.

Celem promocji zdrowia jest pomnażanie rezerw i potencjału zdrowotnego ludzi.

Ałma Ata – 1977 r.
Po raz pierwszy pojawiło się oficjalnie określenie – „promocja zdrowia”, w dokumencie Zgromadzenia WHO: „Zdrowie dla wszystkich”:
-zdrowie nie powinno być przywilejem lecz prawem dla wszystkich ludzi naszego globu, a rządy poszczególnych krajów powinny stworzyć do tego warunki

Karta Ottawska – 1986 r.
I Międzynarodowa Konferencja Promocji Zdrowia – określono pięć celów strategicznych promocji zdrowia:
1)budowanie polityki zdrowia publicznego
2)tworzenie środowisk wspierających
3)rozwój umiejętności indywidualnych
4)wzmacnianie działań społecznych
5)reorientacja systemu opieki zdrowotnej

Polska – 1992 r.: Pierwsza Krajowa Konferencja Promocji Zdrowia

Edukacja zdrowotna:
To trwały stan uczenia się, który umożliwia ludziom indywidualnie oraz grupie społecznej, podejmowanie dobrowolnych decyzji w zakresie modyfikowania zachowania i zmiany warunków środowiskowych w sposób, który przyczynia się do wzmocnienia zdrowia.
Cechy:
-zmiana sposobu myślenia o zdrowiu w sensie jego promowania
-zwiększenie skuteczności oddziaływania i kontroli nad własnym zdrowiem

Promocja zdrowia jest problemem bardziej złożonym niż edukacja zdrowotna.
Edukacja zdrowotna jest pojęciem szerszym od pojęcia wychowanie zdrowotne, gdyż dotyczy nie tylko podmiotu wychowania (ludzi) ale również środowiska w którym oni żyją i tworzą.

Wychowanie zdrowotne = oświata sanitarna = oświata zdrowotna = wychowanie higieniczne

Wychowanie zdrowotne, to:
-całościowa dojrzała postawa wobec zdrowia
-kultura życia codziennego, której podstawą jest szeroko pojęta higiena (osobista, żywienia, pracy, wypoczynku, psychiczna).

Szczeble wychowania zdrowotnego wg Demela:
-małego dziecka (heteroedukacja) – mycie się, mycie rąk, owoców itp.
-okresu pokwitania (autoedukacja) – zainteresowanie własnym ciałem, wyglądem, sprawnością, wiedza o własnym organizmie
-okresu dojrzałego (heteroedukacja odwrócona) – wychowanek zaczyna sam wychowywać innych

Wychowanie zdrowotne:
= uczenie ludzi jak mają modyfikować swoje zachowania (w celu wzmocnienia zdrowia)
Edukacja zdrowotna:
= ……………………. + (oraz) zmieniać warunki środowiskowe
Promocja zdrowia:
= …………………….. + ………………… + połączone z wsparciem: środowiskowym, społecznym, politycznym, ekonomicznym i prawnym

Profilaktyka
Profilaktyka, czyli prewencja – to działanie zapobiegawcze, głównie medyczne, skierowane przeciwko chorobom.

Uwaga!
-Promocja zdrowia – to działanie w kierunku zachowania zdrowia.

Różnice pomiędzy prewencją a promocją zdrowia:
- Podejście prewencyjne:
- Punkt wyjścia - Choroba
- Cel - Uniknięcie choroby
-Grupa oddziaływania - Grupa szczególnego ryzyka

- Podejście promocyjne:
- Punkt wyjścia - Zdrowie
- Cel - Pomnażanie rezerw i potencjału zdrowia
- Grupa oddziaływania - Cała populacja

Podział prewencji wg Caplana:
-Prewencja pierwotna – I st. – starania zmierzające do zmniejszenia prawdopodobieństwa zachorowalności poprzez przeciwdziałanie szkodliwym warunkom, zanim będą zdolne wywołać chorobę
-Prewencja wtórna – II st. – stosowana jest gdy wykryte zostaną wczesne symptomy choroby. Jej celem jest powstrzymanie choroby.
-Prewencja III st. – ma na celu zapobieganie skutkom choroby oraz przeciwdziałanie jej nawrotom. Ma zminimalizować ewentualne powikłania choroby.

Narodowy Program Zdrowia jest podstawowym elementem polityki zdrowotnej. Obecna, znowelizowana wersja określa priorytetowe kierunki działań w Polsce na lata 2005 – 2016, w zakresie:
- umacniania zdrowia i wyrównywania różnic terytorialnych i społecznych poprzez wpływ na styl życia a także wyrównywania szans osób starszych i niepełnosprawnych,
-wczesnego wykrywania i leczenia najczęściej występujących chorób w odwracalnych ich stadiach, ze szczególnym uwzględnieniem świadczeń podstawowej opieki zdrowotnej i pomocy doraźnej w stanach zagrożenie życia
-ochrony zdrowia ludności przed najczęstszymi zagrożeniami

Cel strategiczny:
Przyjęto jeden nadrzędny, długofalowy cel strategiczny (podobnie jak w poprzednim NPZ) – „Poprawa zdrowia i związanej z nim jakości życia ludności”.
Do osiągnięcia tego celu wytyczono
trzy główne kierunki:
A) - zmniejszenie różnic w zdrowiu i dostępie do świadczeń zdrowotnych
B) - kształtowanie prozdrowotnego stylu życia,
C) - tworzenie środowiska życia, pracy i nauki sprzyjającego zdrowiu.

I. Cele ogólne:
-zmniejszenie różnic terytorialnych i społecznych w stanie zdrowia;
-aktywizacja jednostek samorządu terytorialnego i organizacji pozarządowych na rzecz zdrowia społeczeństwa;
II. Cele dotyczące czynników ryzyka i działania w zakresie promocji zdrowia:
-zwiększenie aktywności fizycznej ludności
-poprawa sposobu żywienia ludności i jakości zdrowotnej żywności oraz zmniejszenie występowania otyłości;
-zmniejszenie rozpowszechniania palenia tytoniu;
-zmniejszenie i zmiana struktury sposobu spożycia alkoholu oraz zmniejszenie szkód zdrowotnych spowodowanych alkoholem;
-ograniczenie używania substancji psychoaktywnych i związanych z tym szkód zdrowotnych;
-zmniejszenie narażenia na czynniki szkodliwe w środowisku życia i pracy;
-poprawa stanu sanitarnego kraju;
-zmniejszenie liczby wypadków i ograniczenie ich skutków;
-promocja zdrowia psychicznego i zapobieganie zaburzeniom psychicznym
III. Cele dotyczące wybranych populacji:
-poprawa opieki nad matką i dzieckiem;
-usprawnienie wczesnej diagnostyki zaburzeń zdrowotnych i czynnej opieki nad dziećmi i młodzieżą;
-tworzenie warunków do zdrowotnego i aktywnego życia osób starszych;
-tworzenie warunków dla aktywnego życia osobom niepełnosprawnym;
IV. Cele dotyczące działania systemu ochrony zdrowia:
-poprawa jakości i efektywności usług świadczonych w ochronie zdrowia;
-rozbudowanie kadr i infrastruktury dla potrzeb promocji zdrowia i edukacji zdrowotnej;
-usprawnienie wczesnej diagnostyki i czynnej opieki nad osobami z chorobami nowotworowymi, układu krążenia w tym udarami mózgowymi, chorobami układu oddechowego oraz chorobami narządu ruchu;
-zwiększenie skuteczności zapobiegania chorobom zakaźnym.

I. Wskaźniki struktury
-wskaźnik umieralności proporcjonalnej
-wskaźnik struktury wg wieku
-wskaźniki struktury inne

Wskaźnik umieralności proporcjonalnej = (liczba zgonów dla określonej przyczyny/liczba zgonów ogółem)*100

wskaźnik struktury wg wieku =(liczba osób w populacji danej grupy wieku / łączna liczba osób w populacji) * 100

II. Wskaźniki ruchu naturalnego:
-urodzeń
-zgonów
-przyrostu

Wskaźniki ruchu naturalnego:
Wskaźnik urodzeń (liczba urodzeń żywych /liczba ludności w populacji wg stanu na dzień 30.06, wg stałego miejsca zamieszkania) *1000

Wskaźnik zgonów (liczba zgonów /liczba ludności w populacji wg stanu na dzień 30.06, wg stałego miejsca zamieszkania) * 1000

Wskaźnik przyrostu naturalnego różnica (wskaźnik urodzeń – wskaźnik zgonów)

Współczynnik umieralności
-ogólnej
-cząstkowej (wg płci, wieku, przyczyny, miejsca zamieszkania)

Współczynnik umieralności - ogólnej (liczb zgonów ogółem w danym czasie / liczba ludności narażona na ryzyko zgonu w danym czasie – (ludność wg miejsca zamieszkania stałego w dniu 30.06) *1000
Współczynnik umieralności - cząstkowej (wg miejsca zamieszkania, płci, wieku, przyczyny) -analogia jak wyżej
Współczynnik śmiertelności – liczba zgonów z powodu danej choroby/ liczba chorych na tę chorobę, w danym czasie (ludność wg miejsca zamieszkania stałego w dniu 30.06) * 1000

Współczynnik umieralności niemowląt
-ogólnej
-wczesnej
-późnej
-okołoporodowej
-martwo urodzonych

Współczynnik umieralności niemowląt: liczba zgonów niemowląt / liczba urodzeń żywych *1000
Współczynnik wczesnej umieralności niemowląt: liczba zgonów niemowląt w roku w wieku 0 – 27 dni/liczba urodzeń żywych *1000
Współczynnik późnej umieralności niemowląt: liczba zgonów niemowląt w wieku 28 dni – 11 miesięcy /liczba urodzeń żywych *1000
Współczynnik umieralności okołoporodowej: (liczba urodzeń martwych + liczba zgonów w wieku 0 – 6 dni / liczba urodzeń żywych i martwych)*1000
Współczynnik martwo urodzonych:(liczba urodzeń martwych / liczba urodzeń żywych i martwych)*1000

Współczynnik zapadalności (zachorowalności) – liczba nowych zachorowań na określoną chorobę na danym terenie w określonym czasie w stosunku do liczby ludności wg stanu 30.06 *współczynnik (1000, 10000 czy 100000),
Współczynnik chorobowości – liczba aktualnie chorych na określoną chorobę na danym terenie w określonym czasie w stosunku do liczby ludności wg stanu 30.06 *współczynnik (1000, 10000 czy 100000),

Wskaźniki w statystyce onkologicznej
-Współczynnik z/z
-Wskaźnik kompletności ogółem
-Współczynnik surowy ( umieralności/zachorowalności)
-Współczynnik standaryzowany względem wieku

Współczynnik „z/z” - liczba zachorowań /liczba zgonów
Wskaźnik kompletności ogółem
-ogółem wskaźnik „z/z” / optymalny „z/z” z roku 1990 dla rejestru dolnośląskiego i opolskiego
-dla mężczyzn - analogicznie
-dla kobiet stosunek – analogicznie (1,52 ogółem 1,69 kobiety, 1,39 mężczyźni)

Wskaźnik kompletności ogółem
W województwie podkarpackim
rok 1998 - 68 %
rok 1999 - 94 %
rok 2000 - 99 %

Współczynnik surowy (umieralności/zachorowalności)
Współczynnik standaryzowany względem wieku (bezpośredni) - ile zgonów/zachorowań wystąpiłoby w danej populacji gdyby struktura wieku była taka sama jak w populacji przyjętej za standard

Współczynnik standaryzowany względem wieku (bezpośredni) = suma oczekiwanych zdarzeń w każdej grupie wiekowej/suma populacji standardowej
gdzie = zdarzenie w każdej grupie wiekowej = (liczba zdarzeń / liczba populacji w danej grupie wiekowej )*populacja standardowa (populacja w grupie wiekowej wg stałego miejsca zamieszkania w dniu 30.06 w danym roku)

Wskaźnik zatrudnienia personelu medycznego
Liczba zatrudnionego personelu wg pierwszego zatrudnienia / liczba ludności w populacji ( faktycznej wg stanu 31.12 ): rok 2000:
-lekarze 17,7 (1999 - 17,7)
-pielęgniarki 47,7 (49,0 łącznie z mgr) (1999 - 51,3)
-położne 7,4 (1999 - 7,4)

Wskaźnik udzielonych porad-Liczba udzielonych porad /liczba ludności wg faktycznego miejsca zamieszkania wg stanu na 30.06

Wskaźniki opieki nad kobietą ciężarną
-Wskaźnik wczesnego objęcia opieką - liczba porad udzielonych po raz pierwszy do 3-go miesiąca ciąży / liczba porad udzielonych po raz pierwszy
-Wskaźnik ciągłości opieki nad kobietą ciężarną - liczba porad udzielonych kobietom w ciąży / liczba porad udzielonych po raz pierwszy

Wskaźnik łóżek na 10 000: Liczba łóżek rzeczywistych / liczba ludności wg stanu faktycznego na 31.12.
Szpitale ogólne
Rok 2000 wojew. 41,0
Rok 2000 Polska 49,5

Wskaźnik hospitalizowanych na 10000
Wskaźnik leczonych w szpitalu - liczba leczonych (wypisani, zmarli, pozostający na stanie w dniu 31.12) /liczba ludności faktycznej wg stanu wg 30.06 * 10000
Wskaźnik leczonych wg przyczyn - liczba wypisanych ze szpitala ( w tym zmarli) /liczba ludności wg stałego miejsca zamieszkania stanu wg 30.06 * 10000

Wskaźnik wykorzystania łóżek
-wskaźnik w dniach = liczba dni pobytu / przez średnią liczbę łóżek rzeczywistych
-wskaźnik w procentach = wskaźnik w dniach / l.dni w roku * 100

Średni pobyt w szpitalu/na oddziale: Liczba dni pobytu / liczba leczonych w szpitalu (wypisani, zmarli, pozostający na stanie w dniu 31.12)

Wskaźnik zagęszczenia: Wskaźnik zagęszczenia = liczba łóżek rzeczywistych / przez liczba łóżek etatowych * 100

Liczba ludności na 1 aptekę: Liczba ludności na 1 aptekę = liczba aptek / liczba ludności wg stanu faktycznego na 31.12

kasienka

Pierwsza oficjalna definicja zdrowia – Konstytucja Światowej Organizacji Zdrowia w 1948r.
Pojecie promocji zdrowia – 1977r. Światowe Zgromadzenie Zdrowia
Istotę zdrowia wyrażają dwa b. ogólne pojęcia: dynamiczna równowaga i potencjał zdrowotny. Dynamiczna równowaga dotyczy sfer fiz psych i społ, zaburzenie równowagi jednej z nich będzie rzutowało na pozostałe; warunkiem utrzymania równowagi jest potencjał zdrowotny właściwy zarówno dla człowieka jak i środowiska.
Modele zdrowia:
a)biomedyczny-kładący nacisk na naturalne przyczyny chorób oraz na separację ciała i umysłu, wyrósł z kartezjańskiej filozofii;
założenia-*dualizm ciało-umysł, są dwiema niezależnymi jednostkami o niewielkim wzajemnym wpływie, *redukcjonizm-zjawiska w sferze zdrowia i choroby są najpełniej poznawalne na poziomie fizyki i chemii. W centrum zainteresowania są symptomy funkcji biologicznych organizmu a nie sam człowiek.
scenariusze- *tradycyjny-zdrowie zajmuje stosunkowo niską pozycję na liście priorytetów; podejście do zdrowia ma charakter naprawczy, a nie pozytywnie promujący; usługi w dziedzinie zdrowia zorientowane przede wszystkim na chorobę. *technologiczny-zakłada szybki postęp i szerokie wykorzystanie technologii medycznych do rozwiązania problemów zdrowotnych.
b) socjoekologiczny-powstał w ramach socjologii zdrowia, akcentuje systemowość i wzajemne powiązanie struktur składowych, posłużono się metaforą mandali, figury symbolizującej wszechświat.
założenia- *hierarchia systemów (biosfera i kultura jako najszersze kręgi, człowiek zajmuje centralne miejsce), *pola zdrowia, *dynamiczna równowaga powiązanych systemów i potencjał zdrowia.
c) salutogenetyczny-w życiu człowieka istnieje kontinuum pomiędzy zdrowiem i chorobą, nikt nie jest całkowicie zdrowy ani chory,
założenia-poziom zdrowia zależy od: *uogólnionych zasobów odpornościowych:biologicznych, psychologicznych, cech społeczno kulturowych; *stresorów-wymagania dla których nie ma gotowych ani zautomatyzowanych reakcji adaptacyjnych i które rodzą stan napięcia. Stresor to każdy element który do systemu wprowadza stan napięcia, entropię, sprzeczność; *poczucia koherencji-czynnik sprzyjający zdrowiu, jest to wewnętrzny, centralny czynnik który powoduje, że ludzie radzą sobie ze stresem i nie chorują lub szybko powracają do zdrowia. Komponenty poczucia koherencji: poczucie zrozumiałości-dotyczy takiego sposobu postrzegania świata i własnej osoby, że człowiek widzi spotykane zdarzenia jako zrozumiałe, względnie stałe, uporządkowane, spójne i przewidywalne; poczucie zaradności-dotyczy oceny dostępności środków pozwalających sprostać wymaganiom stawianym człowiekowi przez różne sytuacje życiowe; poczucie sensowności-związany jest emocjonalno-motywacyjnym aspektem postawy przyjmowanej wobec świata i siebie. Chodzi o głębokie przekonanie, że życie ma sens i niesie ze sobą wartości dla których warto się angażować. Najważniejszy wymiar poczucia koherencji; *zachowania i stylu życia-środowisko oprócz stylu życia jest determinantem określającym stan zdrowia:fizyczne, społeczne, polityk, polityczne.
1974-Marc Lalonde-dokument „Nowa perspektywa dla zdrowia Kanadyjczyków” – Kanada
1978-Ałma Ata – Światowe zgromadzenie zdrowia-nacisk na podstawową opiekę zdrowotną i podjęcie działań prozdrowotnych na szeroką skalę. Po raz pierwszy pojawiło się oficjalne określenie „promocja zdrowia” w dokumencie WHO „Zdrowie dla wszystkich”-zdrowie nie powinno być przywilejem lecz prawem.
1986-Ottawa-Pierwsza Międzynarodowa Konferencja Promocji Zdrowia. Za podstawowe warunki życiowe i źródła dla zachowania zdrowia uznano: pokój, poczucie bezpieczeństwa, kształcenie, odżywianie, zarobki.
Karta Ottawska-„Konstytucja” Promocji Zdrowia określa działania promocji zdrowia jako: wspierające, broniące i umożliwiające zachowanie zdrowia. Określa strategię promocji zdrowia:określenie polityki zdrowia publicznego, tworzenie środowisk wspierających, wzmocnienie działań społecznych, rozwijanie umiejętności osobniczych, reorientacja świadczeń zdrowotnych
1989-Adelajda (Australia)
1991-Sundsvall (Szwecja)
1997- Dżakarta (Indonezja)
2000- Meksyk
1992-Polska – I Krajowa Konferencja Promocji Zdrowia
Promocja zdrowia- to proces umożliwiający ludziom kontrolę nad własnym zdrowiem, poprawianiem go; jest połączeniem działań edukacyjnych oraz różnego rodzaju wsparcia: środowiskowego, społecznego, politycznego, ekonomicznego i prawnego sprzyjających zdrowiu. Celem promocji zdrowia jest pomnażanie rezerw i potencjału zdrowotnego ludzi. Jest pojęciem bardziej złożonym niż edukacja zdrowotna.
Edukacja zdrowotna- to trwały stan uczenia się, który umożliwia ludziom indywidualnie oraz grupie społecznej podejmowanie dobrowolnych decyzji w zakresie modyfikowania zachowania i zmiany warunków środowiskowych w sposób który przyczynia się do wzmocnienia zdrowia. Cechy: *zmiana sposobu myślenia o zdrowiu w sensie jego promowania, *zwiększenie skuteczności oddziaływania i kontroli nad własnym zdrowiem. Jest pojęciem szerszym niż wychowanie zdrowotne, gdyż dotyczy nie tylko podmiotu wychowania(ludzi) ale również środowiska w którym oni żyją i tworzą.
Wychowanie zdrowotne=oświata sanitarna=oświata zdrowotna=wychowanie higieniczne. Wychowanie zdrowotne to całościowa dojrzała postawa wobec zdrowia, kultura życia codziennego, której podstawą jest szeroko pojęta higiena.
Szczeble wychowania zdrowotnego wg Demela:*małego dziecka (heteroedukacja), *okresu pokwitania (autoedukacja), *okresu dojrzałego (heteroedukacja odwrócona).
Wychowanie zdrowotne – uczenie ludzi jak mają modyfikować swoje zachowania
Edukacja zdrowotna - uczenie ludzi jak mają modyfikować swoje zachowania oraz zmieniać warunki środowiskowe
Promocja zdrowia - uczenie ludzi jak mają modyfikować swoje zachowania oraz zmieniać warunki środowiskowe, połączone z wsparciem: środowiskowym, społecznym, politycznym, ekonomicznym i prawnym.
Profilaktyka-czyli prewencja, działanie zapobiegawcze, głównie medyczne, skierowane przeciwko chorobom. To działanie w kierunku zachowania zdrowia.
Różnice pomiędzy prewencją a promocją zdrowia:
*Prewencja-punkt wyjścia-choroba, cel-uniknięcie choroby, grupa oddziaływania-grupa szczególnego ryzyka.
*promocja-punkt wyjścia-zdrowie, cel-pomnażanie rezerw i potencjału zdrowia, grupa oddziaływania-cała populacja.
Podział prewencji:
*Pierwotna Ist.- starania zmierzające do zmniejszenia prawdopodobieństwa zachorowalności poprzez przeciwdziałanie szkodliwym warunkom zanik będą zdolne wywołać chorobę.
*Wtórna IIst.-stosowana jest gdy wykryte zostaną wczesne symptomy choroby. Jej celem jest powstrzymanie choroby.
*Prewencja IIIst.- ma na celu zapobieganie skutkom choroby oraz przeciwdziałanie jej nawrotom. Ma zminimalizować ewentualne powikłania choroby.
Poziomy promocji zdrowia: *środowiskowy-odziaływanie na środowisko życia i pracy; *społeczny-odziaływanie na grupy społeczne i inne elementy struktury społecznej. Tworzenie i programowanie nowych, sprzyjających zdrowiu wzorców, standardów zachowań; *organizacyjny(instytucjonalny)-instytucje jako ośrodki promocji zdrowia; *indywidualny-zmiana zachowań jednostek i kształtowanie ich zdrowego stylu życia

Elementy składowe promocji zdrowia: edukacja zdrowotna, zapobieganie chorobom, ochrona zdrowia.
Strategia promocji zdrowia:*integralna-zawierająca wiele elementów, lecz wewnętrznie spójna, by realizować cel nadrzędny-wzmacnianie zdrowia; *wielosektorowa-nie może zamykać się w kręgu działań tylko medycznych, politycznych, czy ekonomicznych, lecz musi przekraczać tradycyjne granice sektorów i łączyć je dla wspólnego dobra; *całościowa-obejmująca wszystkie ważne determinanty zdrowia i choroby; *aktywizująca-zapewniająca aktywny współudział jednostek i społeczności w realizacji programów; *mobilizująca zasoby-czyli różnego rodzaju środki realizacji celów.
Cele promocji zdrowia-zmniejszenie zachorowalności i przedwczesnej umieralności, redukcja czynników ryzyka, zmiana zachowań zdrowotnych, zmniejszenie absencji chorobowej, obniżenie kosztów opieki zdrowotnej-lepsze standardy organizacyjne, wzrost wiedzy społeczeństwa o czynnikach wpływających na zdrowie.
Narodowy Program Zdrowia-1990-pierwsza wersja, 2006-2015-4 wersja.
Korzyści: Monitoring prowadzony jest od 1998r., wykazał: *wzrost przeciętnego dalszego trwania życia, *zmniejszenie się zagrożenia chorób układu krążenia, *obniżenie umieralności okołoporodowej, *potrzebę kontynuacji zadań z NPZ 1996-2005, *dodania nowych celów (dotyczących ludzi starych, problemów macierzyństwa i zwiększenia dzietności polskich małżeństw).
Cele:
a)cel strategiczny-poprawa zdrowia i związanej z nim jakości życia ludności; osiągany przez kształtowanie prozdrowotnego stylu życia społeczeństwa, tworzenie środowiska życia, pracy i nauki sprzyjającego zdrowiu, zmniejszenie różnic w zdrowiu i dostępie do świadczeń zdrowotnych.
b)cele operacyjne ogólne: *zmniejszenie różnic terytorialnych i społecznych w stanie zdrowia(przemiany ekonomiczne, bezrobocie spowodowały różnice w stanie zdrowia), *aktywizacja jednostek samorządu terytorialnego i organizacji pozarządowych na rzecz zdrowia społeczeństwa (gmina i powiat lepiej identyfikują lokalne problemy zdrowia publicznego).
c)cele operacyjne dotyczące czynników ryzyka i działania w zakresie promocji zdrowia: *zwiększenie aktywności fizycznej, *poprawa sposobu żywienia ludności i jakości zdrowotnej żywności oraz zmniejszenie występowania otyłości, *zmniejszenie rozpowszechnienia palenia tytoniu, *zmniejszenie i zmiana struktury spożycia alkoholu oraz zmniejszenie szkód zdrowotnych spowodowanych alkoholem, *ograniczenie używania substancji psychoaktywnych i związanych z tym szkód zdrowotnych spowodowanych alkoholem, *zmniejszenie narażenia na czynniki szkodliwe w środowisku życia i pracy, *poprawa stanu sanitarnego kraju, *zmniejszenie liczby wypadków i ograniczenie ich skutków, *promocja zdrowia psychicznego i zapobieganie zaburzeniom psychicznym.
d) cele operacyjne dotyczące wybranych populacji: *poprawa opieki nad matką, noworodkiem i małym dzieckiem, *usprawnienie wczesnej diagnostyki zaburzeń zdrowotnych i czynnej opieki nad dziećmi i młodzieżą, *tworzenie warunków do zdrowego i aktywnego życia osób starszych, *tworzenie warunków dla aktywnego życia osób niepełnosprawnych
e)cele dotyczące działania ze strony systemu ochrony zdrowia i samorządu terytorialnego: *poprawa jakości i efektywności usług świadczonych w ochronie zdrowia, *rozbudowanie kadr i infrastruktury dla potrzeb promocji zdrowia i edukacji zdrowotnej, *usprawnienie wczesnej diagnostyki i czynnej opieki nad osobami zagrożonymi chorobami nowotworowymi, układu krążenia w tym udarami mózgowymi, chorobami układu oddechowego oraz narządu ruchu, *zwiększenie skuteczności zapobiegania chorobom zakaźnym.
Siedlisko-miejsce gdzie ludzie żyją, pracują i korzystają z różnych świadczeń. Podejście siedliskowe oznacza, że obiektem interwencji w promocji zdrowia są systemy społeczne, a nie jednostki. *Siedliska są organizacjami mającymi specyficzną strukturę, zasoby, funkcje i różnorodny zasięg. *W siedliskach jest wielu partnerów, charakteryzujących się specyficznym językiem i kulturą. *Posiadają specyficzne agendy, których działania mogą być związane ze zdrowiem lub ukierunkowane na zdrowie. *Zamiast podejścia paternalistycznego stosuje się podejście uczestniczące; jest to tzw. Zmodyfikowane uczestnictwo społeczności. *Umożliwia ludziom identyfikację z własnym siedliskiem i uczestnictwo we wspólnym rozwiązywaniu problemów.
Projekty wykorzystujące podejście siedliskowe: *zdrowe miasta, *zdrowe miejsce pracy, *szpital promujący zdrowie, *szkoła promująca zdrowie.
Szpital Promujący Zdrowie-projekt powstał w 1988r w celu włączenia koncepcji promocji zdrowia w organizacyjną strukturę i kulturę szpitala, aby ułatwić współpracę i wymianę doświadczeń między uczestniczącymi w projekcie szpitalami.
Zgodnie z „Rekomendacjami wiedeńskimi” szpitale: *są instytucjami w których pracuje wiele osób, przebywa na leczeniu znaczna liczba chorych, które są odwiedzane przez wiele osób. *mogą być miejscem pracy tworzącym zagrożenia zdrowotne, *są producentami znacznych ilości odpadów. Mogą one brać znaczący udział w zanieczyszczeniu środowiska, ale jednocześnie jako konsument wielu produktów, mogą promować produkty zdrowe i bezpieczne dla środowiska.
SzPZ powinien: *promować ludzką godność, równość solidarność i etykę zawodową, uwzględniając różnicę potrzeb, wartości i kultury różnych grup społecznych, *być zorientowany całkowicie na jakość, dobre samopoczucie pacjentów, ich rodzin i personelu, a także na ochronę środowiska, *koncentrować się na zdrowiu, podchodząc do tego zagadnienia w sposób holistyczny, a nie tylko z punktu widzenia świadczeń leczniczych, *ukierunkować swoją działalność na wspieranie osób dostarczających świadczenia zdrowotne w możliwie najlepszy sposób dla pacjentów i ich rodzin, co wpływa na proces zdrowienia, *spożytkować zasoby w sposób właściwy z uwzględnieniem kosztu i efektywności, *współdziałać z tak wieloma poziomami opieki zdrowotnej, jak tylko to jest możliwe.
Zadania:* włączenie zespołu promocji zdrowia w struktury szpitala, *prowadzenie edukacji zdrowotnej, *podejmowanie działań na rzecz zdrowego żywienia, *działalność antynikotynowa i antyalkoholowa, *współpraca ze środowiskiem lokalnym
Główne pole działań: programy ukierunkowane na: *pacjentów, *społeczność lokalną, *pracowników szpitala, *organizację.
Szkoła Promująca Zdrowie (1991)-tworzy warunki i podejmuje działania które sprzyjają dobremu samopoczuciu społeczności lokalnej, podejmowaniu przez jej członków działań na rzecz zdrowia.
SzPZ-*jest środowiskiem, którego społeczność nie tylko uczy się i pracuje, ale także żyje. Jest miejscem w którym społeczność ma nie tylko wywiązywać się z obowiązków, ale także dobrze się czuć, *jest elementem środowiska lokalnego(wzajemnie oddziałują), *jest miejscem które przygotowuje młody ludzi do następnego etapu edukacji, życia, w tym do dokonywania „zdrowych” wyborów, *tworzy warunki sprzyjające ochronie i pomnażaniu zdrowia, *umożliwia aktywne uczestnictwo społeczności szkolnej w działaniach na rzecz zdrowia, *decyduje o jakości życia ludzi obok wykształcenia i warunków ekonomicznych
Praktyczne działania: *żywność i żywienie, *sport i rekreacja, *formy doskonalące w zakresie promocji zdrowia, *profilaktyka zdrowotna.

kasienka

takie dostałam materiały:0 owocnej nauki:)

Edi

Jesteś wielka!!!

Natalia

Dzięki Dobra Kobieto :))) pozdrawiam :*

	Forum Fizjoterapia WSZiA w Zamościu Strona Główna :: Semestr II / Organizacja i zarządzanie w służbie zdrowia / Elementy zdrowia publicznego	Wszystkie czasy w strefie CET (Europa)
Strona 1 z 1